By Marina de Regt and Reinhilde Sotiria König
De discussie over de gebeurtenissen in Keulen (op Oudjaarsavond 2015) doet ons als feministen diep zuchten. Het debat rond seksueel geweld wordt al jaren gekaapt door rechtse politici en liberale onruststokers. Sinds de Amerikanen in Afghanistan oorlog voeren onder het mom dat meisjes weer naar school moeten gaan en de rechtse politieke spits in Nederland alles omarmt wat homo is, is een discussie over het beschermen van ‘onze vrouwen’ gevaarlijk dubieus. Een agenda waarin seksueel geweld en “vreemdelingen” in één adem genoemd worden, is een agenda die vrouwen- en mensenvijandig is en niets met strafvervolging van seksuele gewelddaden te maken heeft.
Waarom heeft deze nacht zoveel losgemaakt?
Was het alleen de fantasierijke mix van ‘vreemdeling en seksueel geweld’? Veertig jaar geleden werden de eerste ‘Blijf van mijn Lijf huizen’ in Duitsland opgericht door feministes, en werden de oprichtsters op het stadhuis uitgelachen: ‘Er zijn geen vrouwen in onze stad die geslagen worden, en als er eentje is, dan mag die bij mij bescherming zoeken’ zei een burgemeester in een stadje, dicht bij Keulen. Het lachen bleef nog jaren hangen in de gangen van mannenbolwerken in Duitsland; tot 1997 was verkrachting in het huwelijk niet eens strafbaar. Maar na de aanrandingen in Keulen is geseksualiseerd geweld een thema voor iedereen, want ja, nu zijn het vreemdelingen die aan “onze vrouwen” zitten.
Rechtse partijen slijpen hun messen in Duitsland, waar elke week een huis in de fik staat, totdat de eerste mens in vlammen opgaat. Het is een kwestie van tijd en de gewelddaden van Keulen worden misbruikt als een keerpunt in de discussie rond migratie. Wie het werkelijk waren speelt geen rol meer. De nacht die alles veranderde en opeens iedereen tot feminist maakte? Waarom is het belangrijk wie het waren? Duitse feministen spreken zich na de gewelddaden in Keulen uit tegen seksisme en racisme. Vrouwengroepen, zoals de ‘Verein Frauen helfen Frauen e.V.’ , strijden al veertig jaar tegen geweld tegen vrouwen. Zij maken duidelijk dat vrouwen als een beschermd deel van de samenleving worden geportretteerd op het moment dat het politiek goed uitkomt, terwijl er elke week vrouwen vermoord en verminkt worden, vaak door naasten en familie. In Duitsland heeft een op de vier vrouwen ervaring met fysiek geweld binnen haar relatie en 90 procent van al het geweld tegen vrouwen komt van mannen. Nee, niet elke man is een verkrachter, maar elke verkrachter is wel een man, en dan maakt het niet uit welke taal die spreekt of waar hij vandaan komt.
Is Keulen misschien een goed begin?
In Europa is een discussie op gang gekomen over geweld tegen vrouwen en meisjes op straat. Seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes hoort bij een hetero-normatieve cultuur waar mannen de macht hebben. Het vermengen van de discussie over seksueel geweld met de discussie over migranten en vluchtelingen is pure bigotterie en hypocrisie; in Duitsland, maar ook in Nederland, is eigendom beter beschermd dan het lichaam van een vrouw die aangerand is. Wetten die seksueel geweld strafbaar zouden kunnen maken, worden door precies dezelfde mensen in stand gehouden die nu zo hard roepen dat Keulen de nacht was die ons allemaal tot feministen heeft gemaakt.
Marina de Regt is voorzitter van Lova en Universitair Docent Sociale en Culturele Antropologie aan de Vrije Universiteit
Reinhilde Sotiria König is directeur van Lova’s School of Experimental Education en scriptiebegeleider aan de Universiteit van Amsterdam